1900 2039
kttpmt@ntt.edu.vn
Mất cân bằng nhân lực giữa các khối ngành kinh tế, kỹ thuật và khoa học xã hội là một vấn đề đang ngày càng trở nên rõ ràng ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Hiện tượng này xảy ra khi nguồn nhân lực được đào tạo ở các khối ngành không đồng đều, dẫn đến tình trạng thừa nhân lực trong một số ngành và thiếu hụt nghiêm trọng ở những ngành khác. Dưới đây là một số nguyên nhân và hệ quả của tình trạng này.
Nguyên nhân
- Sự ưu tiên ngành học của thí sinh: Nhiều học sinh và gia đình thường ưu tiên chọn các ngành kinh tế, tài chính, quản trị kinh doanh, vì cho rằng những ngành này có nhiều cơ hội việc làm và thu nhập cao. Điều này dẫn đến sự cạnh tranh lớn và tình trạng thừa nhân lực trong các ngành này.
- Sự phát triển không đồng đều của các ngành: Một số ngành như công nghệ thông tin, kỹ thuật, và khoa học tự nhiên đòi hỏi đầu tư lớn vào trang thiết bị và phòng thí nghiệm, cũng như đội ngũ giảng viên chuyên sâu, điều này làm cho các trường đại học và cao đẳng khó có thể mở rộng hoặc duy trì các chương trình đào tạo trong các lĩnh vực này.
- Tư duy xã hội: Có sự ưu tiên của xã hội đối với những ngành nghề được coi là “cao quý” hoặc có địa vị xã hội cao, chẳng hạn như kinh tế, quản lý. Trong khi đó, các ngành khoa học xã hội, kỹ thuật và công nghệ thường bị xem nhẹ hoặc không được đánh giá cao.
Dự báo tình hình nguồn nhân lực tại TP.HCM từ 2015 đến 2020-2025
(Nguồn: https://irdm.edu.vn/du-bao-nguon-nhan-luc-tphcm)
Hệ quả
- Thừa nhân lực trong các ngành kinh tế: Với sự gia tăng của số lượng sinh viên theo học các ngành kinh tế, tình trạng thừa nhân lực dẫn đến khó khăn trong tìm việc làm, lương thấp và cạnh tranh gay gắt giữa các ứng viên.
- Thiếu nhân lực trong các ngành kỹ thuật và khoa học: Trong khi đó, các ngành kỹ thuật, công nghệ, và khoa học xã hội lại gặp phải tình trạng thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng. Điều này gây ra khó khăn trong việc phát triển kinh tế và xã hội bền vững, cũng như trong việc triển khai các dự án lớn cần chuyên môn cao.
- Mất cân bằng trong phát triển kinh tế – xã hội: Khi một số lĩnh vực không có đủ nhân lực, điều này có thể làm chậm quá trình phát triển công nghệ, sáng tạo và thậm chí ảnh hưởng đến an ninh quốc gia.
Giải pháp
- Định hướng nghề nghiệp từ sớm: Cần có các chương trình định hướng nghề nghiệp hiệu quả từ bậc phổ thông, giúp học sinh hiểu rõ hơn về nhu cầu thị trường lao động và khả năng phát triển của các ngành nghề khác nhau.
- Điều chỉnh chính sách đào tạo: Các cơ sở giáo dục cần điều chỉnh lại chương trình đào tạo, ưu tiên phát triển các ngành còn thiếu nhân lực. Đồng thời, nhà nước có thể hỗ trợ các trường trong việc phát triển cơ sở vật chất cho các ngành kỹ thuật và khoa học.
- Tăng cường truyền thông và thay đổi nhận thức xã hội: Xã hội cần nhìn nhận lại giá trị của các ngành nghề khác nhau, tránh việc “thần thánh hóa” một số ngành nhất định và bỏ qua các ngành nghề khác có đóng góp không kém phần quan trọng.
Mất cân bằng nhân lực giữa các khối ngành không chỉ là vấn đề của giáo dục mà còn là thách thức lớn đối với sự phát triển bền vững của cả nền kinh tế và xã hội. Việc tìm ra các giải pháp hiệu quả để giải quyết vấn đề này là cần thiết để đảm bảo sự phát triển đồng đều và bền vững trong tương lai.
